ارزیابی فشار دام و تاثیر آن بر خطر بیابانزایی ‏ مطالعه موردی میاندهی فیض‌آباد، خراسان رضوی

بیابان­زایی، عبارتست از تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه­خشک و نیمه­مرطوب خشک که به­عنوان یک مشکل زیست محیطی با پیامدهای اقتصادی- اجتماعی و سیاسی بروز می­نماید. فرآیند تخریب سرزمین در اثر فقدان یا کاهش پوشش گیاهی بوده که منجر به کاهش تدریجی و برگشت­ناپذیر تولیدات بیولوژیکی یا اقتصادی می­گردد. چرای بیش از حد می­تواند سبب تخریب خاک و پوشش گیاهی گردد، تخریب پوشش گیاهی و خاک در مناطق خشک، اغلب بیابان­زایی نامیده می­شود که به­عنوان یک خطر جدی ناشی از شیوه­های معیشیتی انسان­ها بروز می­نماید. بنابراین شدت چرا می­تواند به­عنوان یک شاخص فشار زیست­محیطی مطرح گردد. منطقه میاندهی واقع در قسمت­های شمال شرقی ایران، جهت ارزیابی فشار دام انتخاب گردید. در مطالعه حاضر میزان فشار دام در منطقه مطالعاتی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی ارزیابی شد. در مدل فائو-یونپ، نسبت ظرفیت بالقوه چرا به تراکم فعلی دام به عنوان تخمینی از فشار دام پیشنهاد گردیده است. در مطالعۀ کنونی این روش با توجه شرایط واقعی حاکم در منطقه مورد بازنگری قرار گرفت تا واقعیت بهتر مشخص شود. لذا نقشه خطر فشار دام پس از ادغام لایه­های مختلف و محاسبه پارامترهای مختلف در محیط GIS تهیه گردید. براساس نقشه نهایی فشار دام در منطقه میاندهی، مناطق بدون خطر، خطر کم، شدید و خیلی شدید به ترتیب 3/21، 6/5، 8/9 و 3/63 درصد از منطقه مطالعاتی را در بر می­گیرند. در واقع نتایج به دست آمده نشان می­دهد که بخش عمده­ای از مساحت منطقه دربرگیرنده خطر خیلی شدید از لحاظ فشار دام می­باشد (3/63% از کل منطقه).